خلاصه محتوا:
این محتوا پیرامون همترازی ساحران با شیاطین است که در نظام تشریع هر دو را دارای مزاج و روحیت مشابه و همتراز می‌داند. اساس این تحلیل بر مبنای این نکته است که هر کسی بر اساس شاکله ذاتی خود عمل می‌کند؛ خداوند براساس اسماء الهی و اعتدال اسمائی تدبیر می‌کند و مخلوقات هم بر اساس مزاج و ویژگی‌های روحی خود عمل می‌نمایند.
مزاج معتدل در انسان باعث پدید آمدن خلقیات نیکو، فصاحت، بلاغت، فهم و نیت پاک می‌شود و این حالت در معصومین و اولیای الهی به صورت برجسته مشاهده می‌شود. برعکس، مزاج گرم و خشک زمینه مناسبی برای صفات رذیله همچون غضب، نفی، نقد و تحلیل جزئیات به جای کلیات و حکمت دارد و این مزاج در ساحران و شیاطین به نحو معناداری مشترک است.
شیطان و ساحر هر دو دارای روح گرم و خشک هستند با ویژگی‌هایی همچون غلبه نفی، غضب، تندی و تمرکز بر جزئیات و عدم توانایی کشف حقایق عالی و حکمت ناب توحیدی. این شباهت مزاجی و روحی باعث ارتباط اختیاری ساحر با شیطان می‌شود که ساحر از علم غیب محدود شیطان بهره می‌برد و ساحران به نوعی یاور و همکار شیاطین در نظام شرک و کفر قلمداد می‌شوند.
در مقابل، آیات و مفاهیم توحیدی نظیر آیت الکرسی، سوره یاسین و سوره اخلاص، به دلیل اشتمال بر توحید ناب و تاکید بر حیات و قیومیت خداوند، موجب دفع و ابطال شر و سحر و دفع شیاطین می‌شوند. تکرار اسماء معظمه خداوند مانند علی و عزیز و عظیم نیز در دفع شیاطین موثر است.
نهایتا، ارتباط با سحر و معاندت با خداوند، و صفاتی مانند غرور، عجب، حسادت و کینه که مخالفت با توحید و عالم وحدت دارند، زمینه روحی و مزاجی فرد را برای گرایش به این امور فراهم می‌کند. بنابراین، مهمترین راه در برابر ساحران و شیاطین، تقویت توحید، تقویت نیت پاک، ایجاد نور و فضایل روحی و پرهیز از صفات رذیله است.
مقدمه :
- بیان نظام تشریع و شاکله عملکرد:
در این بحث به بررسی موضوع همترازی ساحران با شیاطین می‌پردازیم. در نظام تشریع، ساحران همتراز شیاطین محسوب می‌شوند. هر کسی بر اساس شاکله و ساختار درونی خود عمل می‌کند. قرآن مجید می‌فرماید: «قُل کُلُ یَعمَلُ عَلی شاکِلَتِه». خداوند بر اساس شاکله خود که اسماء الله است و دربردارنده رحمت، حکمت، جود و صمدیت است فاعلیت و تدبیر دارد و مخلوق نیز بر اساس شاکله ذاتی خود که ویژگی‌ها، ملکات ، خصلت های روحی و اقتضائات وجودی اش است، عمل می‌کند.
- نقش مزاج در عملکرد انسان و مخلوقات:
شاکله هر فرد در حقیقت همان ملکات، ادراکات، اعمال و مزاج او است. انسان بر اساس مزاج و فهم و درک خود و فضائل و رذائلش عمل می‌کند. خداوند نیز بر اساس مزاج خود که اعتدال اسمائی است، عمل می‌نماید. (زمینه ساز اصلی شاکله مزاج است ) ویژگی اصلی اعتدال مزاجی این است که باعث رویش اخلاق و فضیلت‌ها و رذیلت‌ها، ادراکات حسی، خیالی، عقلی و شهودی و همچنین اعمال صالح و غیرصالح می‌شود. بنابراین فهم، خلق و عمل ما ریشه در مزاج دارد و تمام انتخاب‌های ما منطبق بر نوع مزاجمان است.
- توصیف مزاج معتدل و ویژگی‌های آن:
افرادی که دارای مزاج معتدل هستند، خلق معتدل و روح معتدل دارند که باعث حکمت، نور و دریافت قوائد کلی عالم در وجودشان می‌شود؛ مانند معصومین، انبیا و ائمه. این افراد جامعیت در فضائل دارند، اعتدال در رفتار (عدم وجود افراط و تفریط در اعمال انها)، نفوذ در ادراکات و فهم و نیت پاک را دارا هستند. ویژگی‌های فردی و اجتماعی شان، خواب، خوردن، عبادت و گفتارشان همه در اعتدال کامل قرار دارد.
(هرقدر مزاج لطیف تر باشد معتدل تر و جامع تر می شود)
- توصیف مزاج گرم و خشک و معایب آن:
صاحبان مزاج گرم و خشک، غالباً میل به ادراکات جزئی و ریز دارند و کمتر به کشف حکمت‌ها و انوار الهی موفق می‌شوند. این افراد غالباً در خلقیاتشان غضب، نفی، نقد، قضاوت و عدم فهم کلیات دیده می‌شود (عواطف و احساسات در این افراد بسیار کم می باشد). همچنین حسادت، کینه، عجب و غرور در آنها غالب است. این صفات باعث می‌شود که هیچ جایی برای توحید در قلبشان باقی نماند. این مزاج زمینه کشیده شدن به علوم غیبی مانند سحر و جادو را فراهم می‌کند.
- همترازی ساحران و شیاطین:
ساحران و شیاطین هر دو دارای مزاج گرم و خشک هستند و ویژگی‌های روحی مشابهی دارند. (بدن انها از جنس اتش است و روح انها نیز از جنس قهری است) هر دو دارای غلبه نفی، غضب، شهوت و تمرکز روی جزئیات بوده و اهل حکمت نیستند. همچنین آنها در کفر و شرک و انکار توحید متحد و همسو هستند. ساحر کافر و مشرک است و به نوعی احساس مالکیت در عالم می‌کند که مشابه غرور و تکبر و عجب شیطان است. استقلال در مالکیت خصیصه شیطان است، ساحر همترازی با شیطان دارد و هردو دارای اشتراک در کفرو شرک دارند. امیر المومنین (ع) می فرمایند کسی که به سحر روی می آورد کافر شده است و رابطه او با خداوند به طور کامل قطع می شود بر همین اساس گفته می شود که ساحر کافر و مشرک است.
- رابطه اختیاری ساحر و شیطان:
رابطه میان ساحر و شیطان ارادی و اختیاری است و ساحر از روح شیطان مدد می‌گیرد. شیاطین دارای علم غیب محدود در عالم ماده از لحاظ مکان و زمان هستند که آن را به ساحران منتقل می‌کنند؛ اما ساحران توانایی دسترسی به عالم مثال و برزخ را ندارند. شیاطین از کمالاتی مانند طی العرض بهره مند هستند، شیاطین می‌توانند در عالم ماده تسخیر و تصرف کنند ولی به عالم مثال تسلط کامل ندارند.
- آیت الکرسی و دفع شیاطین:
آیت الکرسی به دلیل تاکید بر توحید ناب و قیومیت حق، دفع کننده شیاطین است. خصلت شیطان نفی توحید است و خصلت آیت الکرسی توحید ناب؛ این دو ضد یکدیگرند. خواندن و اعتقاد به این آیه توحیدی باعث دفع شیاطین می‌شود به همین جهت می گویند سه بار در شب قبل از خواب ایه الکرسی را بخوانید تا با خواندن آن باور توحیدی بیشتر شود و ملکه روح شود چون شیطان از این ملکه روح فرار می کند. دیگر آیاتی که دارای مضامین توحیدی هستند مانند سوره یاسین و سوره اخلاص نیز همین خاصیت را دارند. تکرار اسماء عظیم ،عزیز و علی در دفع شیاطین و ابطال سحر موثر است.
- صفات رذیله ساحران و زمینه‌های جذب به سحر:
ساحران به عنوان پست ترین افراد جامعه، صفاتی همچون عجب، غرور، حسادت و کینه دارند که این صفات نفی کننده توحید هستند و در قلب چنین افرادی جایی برای توحید باقی نمی‌ماند. بنابراین این افراد زمینه کشیده شدن به علوم غیبی را دارند. انسان مؤمن به واسطه نور خلقیات و نور توحید خود به طور طبیعی از تمایل به سحر محفوظ است.
